Vergunningvrij bouwen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Vergunningvrij bouwen houdt in dat bepaalde bouwactiviteiten zijn vrijgesteld van de verplichting om hiervoor een omgevingsvergunning aan te vragen, mits deze voldoen aan specifieke voorwaarden en regels.
Omschrijving
Sinds de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is het stelsel voor vergunningvrij bouwen gewijzigd ten opzichte van de voorgaande Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Onder de Omgevingswet wordt onderscheid gemaakt tussen de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit (het ruimtelijke deel). Beide activiteiten kunnen onafhankelijk van elkaar vergunningplichtig of vergunningvrij zijn. De regels voor wat vergunningvrij gebouwd mag worden, zijn te vinden in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en het gemeentelijke omgevingsplan. Het uitgangspunt onder de Omgevingswet is dat voor een bouwactiviteit géén omgevingsvergunning is vereist, tenzij dit bij algemene maatregel van bestuur is aangewezen. Voor de omgevingsplanactiviteit geldt in principe wel een vergunningplicht, tenzij in het omgevingsplan anders is bepaald. Gemeenten hebben via de 'bruidsschat' overgangsregels ontvangen en kunnen deze regels in het omgevingsplan aanpassen, waardoor vergunningvrij bouwen per gemeente kan verschillen.
Belangrijke aandachtspunten
Ook al is een bouwactiviteit vergunningvrij, dit betekent niet dat er helemaal geen regels gelden. Een bouwwerk moet altijd voldoen aan de bouwtechnische regels uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Daarnaast blijven andere wet- en regelgeving van kracht, zoals het burenrecht en regels met betrekking tot monumenten of beschermde gebieden. Het is essentieel om altijd te controleren of een activiteit daadwerkelijk vergunningvrij is en aan alle geldende eisen voldoet om handhavingsacties te voorkomen. De vergunningcheck via het Omgevingsloket kan hierbij helpen.
Voorbeelden van vergunningvrije bouwwerken
Veelvoorkomende voorbeelden van bouwactiviteiten die onder voorwaarden vergunningvrij kunnen zijn, zijn onder andere aanbouwen en bijgebouwen in het achtererfgebied, dakkapellen op het achterdakvlak, gevelwijzigingen aan de achtergevel en inpandige verbouwingen zonder constructieve wijzigingen. Ook het plaatsen van zonnepanelen en erfafscheidingen tot een bepaalde hoogte vallen vaak onder vergunningvrij bouwen. Een mantelzorgwoning op eigen terrein kan onder bepaalde voorwaarden ook vergunningvrij worden geplaatst.
Vergelijkbare termen
Omgevingsvergunning
Gebruikte bronnen: